MS DOS'A DAİR BİR ÖZET

1981 yılında ilk sürümü yayınlanan, Microsoft firmasının geliştirdiği bir DOS (Disk Operating System-Disk İşletim Sistemi) sistemidir. 1980'li yıllarda PC Bilgisayarlar üzerinde kullanılan en yaygın işletim sistemiydi. 80 lerin ikinci yarısından itibaren yeni nesil grafik etkileşimin başladığı arayüzleri içeren Windows işletim sistemlerine bıraktı.

Şimdilerde arama çubuğundan cmd komutu ile ulaştığımız siyah ekranlı Komut İstemi alanı eski DOS alanıdır diyebiliriz.

Disk dediğimiz şey o zamanlarda harddisk, disket gibi depolama alanları idi. Daha sonradan bunlara CD, SSD, FLASH disk gibi harici ve dahili depolama alanları da eklendi.

Kimilerinin hala bazı özelliklerinden vazgeçemediği ve kullandığı bir sistemdir. Şu an kullanılan Windows İşletim Sistemlerinin arka planında da bu sistem hala uygulamadadır. Cmd komutu ile açılan siyah ekranlı bölgede DOS komutlarını kullanarak bütün disk işlemlerinizi yapabilirsiniz. Tabii yanlış komut kullanımı diskinizi silebilir ya da kullanılamaz hale getirebilir.

Windows üzerinden yaptığımız bütün dosya ve klasör işlemlerini Komut İstemi alanında uygun DOS komutlarını kullanarak gerçekleştirebiliriz.

MS DOS KOMUTLARI:

1. İÇ KOMUTLAR

2. DIŞ KOMUTLAR

İÇ KOMUTLAR:

Disk üzerinde herhangi bir dosyaya ihtiyaç duymadan çalıştırılabilen komutlar iç komutlardır.

DIŞ KOMUTLAR:

Çalıştırılabilmesi için Disk üzerinde komut uygulama dosyasının olması gereken komutlardır.

COPY Dosyaları bir klasörden başka bir klasöre kopyalama.

DIR Belirtilen klasördeki dosya ve alt klasörleri listelemek için kullanılır.

DEL Belirtilen yoldaki dosya yada dosyaları silmek için kullanılır.

DELTREE Belirtilen klasörü alt klasörleri ile birlikte içerisindeki dosyalar ile birlikte siler.

TYPE Dosya içeriğini listeler.

REN Belirtilen dosyanın adını ve uzantısını değiştirmek için kullanılır.

MD Klasör oluşturmak için kullanılır.

CD Klasör değiştirmek için kullanılır.

RD Belirtilen Klasörün adını değiştirmek için kullanılır.

CLS Ekranı temizler.

DATE Günün tarihini gösterir.

TIME O anki zamanı gösterir.

EXIT Komut isteminden çıkar.

BREAK İşlem kesme kapsamını belirler. BREAK ON ise disk işlemleri dahil Ctrl+C kesme işlemini uygular. BREAK OFF ise Ctrl+C kesme işlemini sadece işletilen komutlara uygular.

CHDIR Hangi dizinde (klasörde) olduğunu göstermek için kullanılır.

MEM Ram belleğin durumunu listeler.

FORMAT Disk veya disketi formatlar yani biçimlendirir. Eğer disk dolu ise format yaparak tamamen verileri siler. Formatlama sırasında disk üzerinde bozuk alanlar var ise onları da düzeltir.

UNFORMAT Formatlanmış bir disk veya disketi eski haline getirir. U parametresi ile formatlanmış kayıt ortamı UNFORMAT ile kurtarılamaz.

LABEL Disk veya disketin ismini değiştirmeyi sağlar. Dosya adı 8 karakter ve uzantısı 3 karakter olmak üzere toplam 11 karakter olabilir.

DISCOPY Aynı kapasitedeki 2 disk ve disketi (kaynak diski hedef diske) birini diğerine kopyalamayı sağlar. Kopyalanan diskteki bilgiler formatlanmış olarak gider. Hedef disk kaynak disk gibi olur.

ATTRIB Dosyaya özellik verilmesini sağlar. Gizli, arşiv ya da sistem dosyası olarak tanımlanmasını sağlar.

TREE Dizinleri, altdizinleri ve dosyaları ağaç yapısında görüntülemeyi sağlar.

MOVE Belirtilen yolda bulunan dosya yada dosyaları hedef klasöre kopyalar. Klasör isimlerini değiştirmek için de kullanılır.

MORE /P parametresi olmayan komutlar için sayfa sayfa döküm almayı sağlar.

SYS Disk ve diskete sistem dosyalarının yüklenmesini sağlar. Bu işlem disk yada disketteki diğer dosya ve klasörleri etkilemez.

DELTREE Dizinleri altdizinleri ile birlikte silmek için kullanılır.

XCOPY Belirtilen klasörü alt klasör altındaki dosyaları alt klasörleri ile birlikte hedef klasöre kopyalar.

UNDELETE DEL Komutu ile dosyaların kurtarılmasını sağlar.

DOSKEY Komut satırına yazılanları belleğe yükleyerek yeniden çağırma imkanı verir.

BACKUP Harddisk’deki dosyaları diskete yedek almayı sağlar.

RESTORE Backup ile yedeklenmiş dosyaları hard diske geri yüklemeyi sağlar.

ARJ Dosyaları sıkıştırarak depolamak için kullanılır. Günümüzdeki winrar ın işlevini sağlardı.

Komutlar sadece yukarıdaki komutlar ile sınırlı değildir. Tamamını yazsak burada kitap yazmış gibi oluruz. O nedenle burada sonlandırıyorum.

Yukarıdaki dos komutlarını kullanırken komutun yanında bazı parametrelerde komuta gönderilerek komutun o parametreye göre işlem yapması istenebilir. Her komutun kendine özgü parametreleri olabilir. Bu parametreler komutun yanında “/” işaretinden sonra verilir.

Örnek: Komutların yanına ? işareti parametresini kullanırsanız. O komutun ne işe yaradığı ve kullanımına ilişkin açıklamaları gösterir.

Örnek: Komut istemi alanında DIR /? girdiğimizde DIR komutu ile ilgili kullanılabilecek parametreler ve açıklamaları ekrana gelir.

Joker Karakterler:

* Herhangi bir karakter grubunu ifade eder.

Örnek:

DIR *.exe uzantısı exe olan tüm dosyaları listeler.

DIR s*.* adı s ile başlayan tüm dosyaları listeler.

? Herhangi bir karakteri ifade eder.

Örnek:

DIR a???.exe adı 4 karakter uzunluğunda olan ve “a” ile başlayan exe uzantılı tüm dosyaları listeler.

YÖNLEMDİRME KARAKTERLERİ:

> (BÜYÜK) İŞARETİ :İletilen komutun sonuç görüntüsünü bir dosya veya bir üniteye göndermek için kullanılır.

< (KÜÇÜK) İŞARETİ : Komut için gerekli bilgileri, örneğin menü seçeneklerini ya da kullanılacak bilgileri, klavye yerine dosyadan veya başka bir üniteden almak için kullanılır. Bu yönlendirme karakteri vasıtası ile bir komutun sonucu, diğer bir komuta giriş değeri olarak verilebilir.

>>(ÇİFT BÜYÜK) İŞARETİ : İşletilen komutun sonucunu bir dosya ya da üniteye “eklemek” için kullanılır.

MS-DOS SÜRÜMLERİ:

Bu kaynakta versiyonlar şu şekilde listelenmiş:

PC DOS 1.0 Ağustos, 1981 İlk IBM-PC de kullanılan ilk sürüm

PC DOS 1.10 Mayıs, 1982

MS-DOS 1.25 Mayıs, 1982 IBM uyumlu olmayan donanımlar için ilk sürüm

MS-DOS 2.0 Mayıs 1983 Unix özellikleri eklendi. Sabit Disk ve 360KB Floppy Disk desteği eklendi.

PC DOS 2.1 Ekim, 1983

MS-DOS 2.11 Mart, 1984

MS-DOS 3.0 Ağustos, 1984 1.2MB Floppy Disk ve daha büyük Sabit Disk desteği eklendi.

MS-DOS 3.1 Kasım, 1984

MS-DOS 3.2 Ocak, 1986 2 tane 32 MB'a kadar Sabit Disk partition desteği eklendi.

PC DOS 3.3 Nisan, 1987

MS-DOS 3.3 Ağustos, 1987 Multiple Logical Drive desteği eklendi.

MS-DOS 4.0 Haziran, 1988 IBM kodları temel alındı.

PC DOS 4.0 Temmuz, 1988 DOS Shell, grafiksel menü seçici, & Compaq DOS 3.31 'deki formatları kullanan 32MB sabit disk desteği eklendi. Bu sürümdeki hatalar ve daha az boş bellek kullanımı nedeniyle başarısız bulundu.

MS-DOS 4.01 Kasım, 1988 Bug fix sürümü.

MS-DOS 5.0 Haziran, 1991 DR-DOS 5.0'a cevap olarak, memory management, full-screen editor, QBasic programming language, online help, eklendi ve DOS Shell'e task switcher eklendi.

MS-DOS 6.0 Mart, 1993 DR-DOS 6.0'a cevap olarak, DoubleSpace disk compression (Stacker'dan kopyalandı) ve diğer özellikler eklendi.

MS-DOS 6.2 Kasım, 1993 Bug fix sürümü

MS-DOS 6.21 Şubat, 1994 DoubleSpace disk compression özelliği çıkarıldı.

PC DOS 6.3 Nisan, 1994

MS-DOS 6.22 Haziran, 1994 Son stand-alone sürümü. DoubleSpace, DriveSpace ile değiştirildi.

PC DOS 7.0 Nisan,1995 DriveSpace yerine Stacker kullanıldı.

MS-DOS 7.0 Ağustos, 1995 Windows 95 içinde. large disk (LBA) ve Long File Name (LFN) desteği eklendi.

MS-DOS 7.1 Ağustos, 1996 Explorer USB Desteği FAT32 Desteği DMA Desteği. Windows 95B (OSR2) (ve Haziran 1998'de , Windows 98). FAT32 file system eklendi.

MS-DOS 8.0 Eylül, 2000 Windows ME içinde. MS-DOS son sürümü. SYS komutu ve komut satırına boot edilebilme özelliği kaldırıldı.

PC DOS 2000 Windows 2000 ve üstü için "Komut İstemi" sürüm.

MS DOS BAT DOSYASI (BATCH FILE) NEDİR ?

Batch program ,aslında ASCII metin dosyasıdır. İçeriğinde MS-DOS ve BATCH komutları bulunur.Batch dosyasında bulunan her komut, komut satırından giriş yapılmış gibi çalışır. Tekrarlı olarak her bilgisayar ya da program açılışında yapılacak döngüsel işlemler batch dosyası ile gerçekleştirilebilir.

Örneğin hep aynı klasörden aynı dosyaları sürekli aynı klasörlere kopyalamak için batch programlar kullanılabilir.

Toplu iş kütüğü dosyası olarak da adlandırılmıştı. En ünlüsü 2000 yılından önce AUTOEXEC.BAT dosyası idi. Sistem önyüklemeleri ve ayarları, o yıllarda bu dosya üzerinden yapılırdı.

BATCH FILE KOMUTLARI:

CALL Bir batch dosyası içerisinden başka bir batch dosyasını çağırıp işletmek için kullanılır.

ECHO Ekrana mesaj yazılmasını sağlar ve batch dosyasındaki komutların görüntülenmesini yada görüntülenmemesini sağlar.

FOR Bir komutu belirtilen dosya veya dizin grubu için işletir.

GOTO Batch program içerisinde satır geçişlerini sağlar. Bir satırdan başka bir satıra geçiş sağlar.

IF Bir komut veya komut grubunun işleyişinin koşula bağlı gerçekleşmesini sağlar.

PAUSE Programın işleyişini herhangi bir tuşa basana kadar durdurur.

REM Program satırlarına açıklama konulmasını sağlar.

CHOICE Batch programında klavyeden bilgi almayı sağlar.

SHIFT Programdaki komut satırı parametrelerinin kaydırılmasını sağlar.

Bunların dışında Konfigürasyon dosyası ve komutları konusu ve bunun gibi birçok DOS konuları mevcuttur. Umarım onlar da başka bir yazıya…