🖥️ dBASE IV: Bir Dönemin Veritabanı Efsanesi

SQL DEN ÖNCE dBASE IV VARDI.

SQL IN ATASI DBASE IV DERSEK YANLIŞ OLMAZ

1980'li ve 1990'lı yılların başlarında bilgisayar dünyası, büyük bir dönüşüm içerisindeydi. Grafiksel kullanıcı arayüzlerinin henüz emekleme döneminde olduğu bu zaman diliminde, yazılımla veri işlemek, bugünle kıyaslandığında oldukça zahmetliydi. Ancak bu zorlu ortamda bile güçlü işler başaran yazılımlar vardı. dBASE IV, işte bu yazılımlardan biridir. Hem kullanıcı dostu yapısı hem de programlanabilirliği sayesinde, pek çok küçük işletme ve kamu kuruluşu için dijital dönüşümün öncüsü olmuştur.

Tarihçesi

dBASE, ilk olarak Wayne Ratliff tarafından 1979 yılında geliştirilmiş ve "Vulcan" adıyla kullanıma sunulmuştur. Daha sonra Ashton-Tate şirketi tarafından sahiplenilen dBASE, 1980'lerde büyük başarı kazanmıştır. dBASE IV, bu yazılım serisinin önemli bir sürümüdür ve 1988 yılında piyasaya çıkmıştır.

Ashton-Tate’in Borland tarafından 1991 yılında satın alınmasıyla dBASE serisi farklı bir yöne evrilse de, dBASE IV hâlâ birçok eski sistemde kullanılmaya devam etmektedir.

Teknik Özellikleri

1. Ortam ve Arayüz

dBASE IV, DOS tabanlı bir uygulamadır. Tamamen metin tabanlı arayüzü sayesinde hızlı çalışır ve düşük donanım gereksinimleriyle geniş bir kitleye ulaşmıştır.

2. Veri Yapısı

Veriler .DBF (DataBase File) uzantılı dosyalarda saklanır.
İlgili indeks dosyaları .NDX, bellek değişkenleri .MEM, ekran form tanımları .FRM gibi uzantılarla tanımlanır.

3. Programlama Yeteneği

dBASE IV, kullanıcıların .PRG uzantılı dosyalar içinde prosedürel programlar yazmasına imkân tanır. Bu sayede otomasyon, kullanıcı arayüzleri, veri kontrolü gibi birçok işlem kodlanabilir.

4. Form ve Raporlar

Kullanıcılar form tasarlayabilir, bu formlar üzerinden veri girişi ve raporlama yapabilir. Her ne kadar GUI (grafiksel kullanıcı arayüzü) desteklenmese de, çizgilerle oluşturulmuş kutular ve klavye tabanlı menülerle kullanıcıya yol gösterir.

Kullanım Alanları

dBASE IV, Türkiye'de ve dünyada pek çok sektörde yaygın şekilde kullanılmıştır:

Kamu kurumlarında personel ve evrak takibi
Okullarda öğrenci kayıtları ve not sistemleri
Muhasebe ofislerinde fatura, stok ve cari takip
Sağlık kuruluşlarında hasta veri yönetimi

O dönemlerde Microsoft Access gibi Windows tabanlı çözümler yaygınlaşmadan önce, dBASE IV bu alanda adeta bir standarttı.

Kodlama Örneği

USE MUSTERI
APPEND
REPLACE ADI WITH "Ahmet", SEHIR WITH "İzmir"
LIST FOR SEHIR = "İzmir"

Yukarıdaki kod, müşteri veritabanına bir kayıt ekleyip, sadece İzmir'deki müşterileri listeler. Bu gibi komutlarla temel CRUD (Create, Read, Update, Delete) işlemleri yapılabilir.

Mirası ve Etkisi

.DBF uzantılı dosya yapısı, FoxPro, Clipper ve Visual dBASE gibi yazılımlar tarafından da benimsenmiş ve uzun yıllar boyunca kullanılmıştır.
Hatta günümüzde bile bazı coğrafi bilgi sistemleri (GIS) yazılımları (örneğin: ArcGIS) bu formatı desteklemektedir.
dBASE IV, veri yönetimiyle ilgili düşünce tarzını şekillendirmiştir. Birçok yazılımcı için ilk veritabanı deneyimi dBASE ile başlamıştır.

Bugünün göz alıcı grafik arayüzlü, bulut tabanlı, yapay zekâ destekli veritabanı sistemlerine giden yolda, dBASE IV gibi mütevazı yazılımlar çok önemli kilometre taşlarıdır. Kodun satırlarında sadelik, veri yapısında sağlamlık ve arayüzünde pratiklik gizlidir.

dBASE IV yalnızca bir yazılım değil, bir çağın simgesidir.

Teknosonar